15 sierpnia w kościele katolickim a 28 sierpnia w prawosławnym i unickim obchodzone jest Święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Matka Boska Zielna to najważniejsze święto maryjne.

14 sierpnia, między 11.00 a 13.00 w Gazeta Cafe przy ul. Brackiej 14 w Krakowie razem z antropolożką Dorotą Majkowską-Szajer i etnobotanikiem Piotrem Klepackim poprowadzimy warsztaty dla dzieci i dorosłych, których bohaterem będą bukiety święcone na Zielną. Można przynieść swoje rośliny. Można będzie wyjść z przygotowanym własnym bukietem! Zapraszamy.

[czytaj dalej…]

Autorka fotografii, Joanna Parketny napisała:

Ogródki znajdują się pomiędzy szeregiem starych gregoriańskich domów, a wybudowanym w 1956 roku osiedlem. Dawniej płynęła tędy rzeka New River a wzdłuż jej brzegów szła ścieżka zwana wdzięcznie Willow Walk, którą to nazwę zastąpił współczesny Aden Terrace.

[czytaj dalej…]

Podczas jednego z ostatnich spotkań z moimi rozmówcami otrzymałam zdjęcie satelitarne działki. Miało ono obrazować obecny jej stan. Jednak po krótkiej analizie zdjęcia, okazało się, że bynajmniej nie jest ono aktualne. Układ grządek, klombików, a nade wszystko kształt motylka, wszystko to wskazywało, że zdjęcie zostało zrobione już dawno, jakieś trzy lata temu. Wtedy to po raz pierwszy pomyślałam sobie o zdjęciu satelitarnym jako o potencjalnym eksponacie, przedstawieniu zatrzymanej w miejscu ulotności.

Działka jest przestrzenią nawarstwiających się zmian; terenem wielkich wzrostów i spektakularnych upadków; powstających z mozołem, misternych kwietnych instalacji, które po chwili triumfu szybko gasną, kruszeją, ustępując miejsca kolejnym, które już pną się ku słońcu. Działka jest przestrzenią walki chaosu z porządkiem, wobec których tylko nieliczne elementy pozostają niewzruszone. Cała pozostałość ulega wobec tych sił, poddając się jej przekształceniom. I nawet te pozornie obojętne elementy, takie jak altanka, stare drzewo, czy dawno już przecież skonstruowana pompa, w swym leniwym tempie też nie pozostają takie same, choć zmienność ta jest zazwyczaj mniej widowiskowa.
Zimą uczestnicy tej zadziwiającej aktywności znikają, chowając się pod ziemię… jedynym śladem, który świadczy o ich wielkości są kamienne granice, wypełnione pozornie martwą ziemią. I wszystko wtedy jest oczekiwaniem, narastającym wraz z temperaturą napięciem, przed kolejnym starciem.

Czy zatem nie powinniśmy zastanowić się nad archeologią działki, dzięki której potrafilibyśmy odtworzyć jej dzieje? Archeologii, dzięki której jej historyczność nie byłaby już tylko kwestią ulotnej pamięci działkowego Demiurga. Obawiam się jednak, że na nic tu praca archeologów, ślady działkowych dramatów nie sięgają głęboko w ziemię. Nie da się odtworzyć zmienności linii granicznych wytyczonych przez wędrujące kamienie; na podstawie składu próchnicy nie można określić koloru tulipanów, które rosły tu na wiosnę, trzy lata temu. Jedynym świadectwem jej przeszłości są te fotografie, również satelitarne, które zatrzymały na wieczność ten właśnie moment, gdy jej teraźniejszość, jeszcze nie przekształciła się w jej przeszłość.

Na tej działce królują piwonie. Nie rosną na finezyjnie prowadzonych rabatach tylko tak zupełnie zwyczajnie, na grządkach między pietruszką, poziomkami a selerem, koło ogrodzenia. Tworzą zielony, gęsty i dość nieuporządkowany szpaler wzdłuż wąskiego chodniczka prowadzącego od bramki do altanki.

Jeszcze w pąkach, lada moment przeobrażą się w puszyste, bladoróżowe i pąsowe, słodkopachnące kwiatowe kule. Nigdy nie było ich tak dużo jak teraz. Musi być ich dużo, bo pachnieć muszą nie tylko na działce czy w stołowym pokoju. Już drugi sezon rosną głównie dla pani Stefanii. Za parę dni całe ich naręcza ozdobią Jej grób na pobliskim cmentarzu. Kochała kwiaty, a o piwonie dbała najbardziej. W kwietniu rosły dla Niej tulipany, teraz konwalie i jej ulubione piwonie, potem mąż przyniesie Jej lilie, kosaćce, irysy, a jeszcze potem kolorowe astry. Wszystkie dla żony, bo tak kochała działkę i kwiaty.

A. Obserwacja typów ogrodów

Na podstawie samego wyglądu możemy wiele powiedzieć o charakterze ogrodu, a nawet o osobie, która się nim opiekuje.

Zwróć uwagę na powierzchnię trawnika w stosunku do wielkości działki, jaka jest struktura pionowa roślin w ogrodzie, czy znajdziesz tam drzewa, krzewy, rośliny zielne, pnącza? Które z nich przeważają? Zobacz, czy jest żywopłot.

Co możemy ustalić na podstawie tych obserwacji: czy jest to ogród rekreacyjny, rekreacyjno-ozdobny, ozdobny, ozdobno-produkcyjny, produkcyjny.

Ogród rekreacyjny odznacza się dominantą trawnika, inne rośliny zepchnięte są na margines. Obecne są w nim również nieliczne rośliny wieloletnie, takie jak niewymagające krzewy i drzewa spełniające rolę parasoli. Praca w takim ogrodzie jest minimalna, ogranicza się do utrzymania trawnika, niewiele jest w nim narzędzi ogrodniczych (lub zupełny ich brak, poza np. kosiarką).

W ogrodzie rekreacyjno-ozdobnym prawdopodobnie przeważają rośliny wieloletnie (drzewa, krzewy, pnącza, rośliny zielne bulwiaste i cebulkowe, które odradzają się co roku). Dominują rośliny ozdobne, mogą to być egzotyczne krzewy, o dużych, kolorowych kwiatach. To, czy rośliny wydają owoce jadalne, nie liczy się zanadto. Ogród taki wymaga więcej pracy niż rekreacyjny, ale można ją wykonać z powodzeniem raz na miesiąc lub nawet rzadziej.

Ogród o czystej funkcji ozdobnej niezwykle trudno spotkać w ogródkach działkowych. Rośliny ozdobne mogą być wieloletnie lub roczne. Rośliny roczne trzeba wysiać każdej wiosny, wymagają generalnie więcej pracy, przez fakt, że trzeba przygotować glebę do wysiewu, wysiać, rośliny małe są bardziej narażone na eliminację przez chwasty, wymagają częstszego podlewanie. Rośliny wieloletnie można prowadzić na różne sposoby: pozwolić im rosnąć tak jak chcą i przybierać takie kształty jakie „pragną”, zaś opadłych liści i uwiędłych gałązek jesienią nie usuwać. Niektórzy działkowicze wycinają swoje krzewy w fantazyjne kształty, drzewa przycinają, by nie rozrastały się za bardzo i nie rzucały zbyt dużego cienia, przekwitniętym kwiatom obrywają „główki”, podsypują rośliny nawozem, opryskują je, dla swych pnączy budują fantazyjne podpórki.

W ogrodzie ozdobno-produkcyjnym jest znacznie mniej miejsca dla trawnika niż w poprzednich typach ogródków. Rośliny produkcyjne to najczęściej rośliny jadalne. Można zaobserwować, które dominują: wieloletnie krzewy (porzeczka, agrest, aronia, borówka amerykańska, malina, etc.), drzewa owocowe, wieloletnie rośliny zielne (truskawki, poziomki), rośliny jednoroczne. Niektóre rośliny mogą spełniać zarówno funkcję ozdobną i produkcyjną, np. kalina koralowa, rokitnik, dereń jadalny i inne. Niektórzy ogrodnicy mogą jednak ignorować fakt, że dana roślina jest jadalna. Pozwalają by owoce zostały zjedzone przez ptaki, lub opadły na ziemię, sami zaś cieszą się głównie jej wyglądem, zapachem, itp. Rośliny roczne produkcyjne to głównie warzywa. Wymagają one większego nakładu pracy niż wymienione wyżej rośliny wieloletnie. Można jednak zaobserwować różne ciekawe praktyki w ich uprawie jak ściółkowanie, podsypywanie kompostem, tworzenie grządek, uprawę roślin w dużych skrzyniach, tworzenie konstrukcji podporowych, podlewanie „gnojówką” z pokrzywy.

W ogrodzie o przeznaczeniu czysto produkcyjnym dominować będą grządki, krzewy i drzewa, które dają jadalne owoce, nadające się do spożycia na świeżo i do przetworów. Kwiaty ozdobne będą uprawiane głównie na handel, lub dla uzyskania jakiś innych korzyści. W ogrodzie produkcyjnym jest miejsce dla roślin rocznych i wieloletnich. Na działkach tego typu można zaobserwować ciekawe konstrukcje mające na celu odstraszać szkodniki, w tym ptaki żywiące się przysmakami ludzi, np. czereśniami, czy też inne konstrukcje mające odstraszać gryzonie np. puszki na drutach wbitych w kretowizny.

Żywopłoty chronią ludność miast przed hałasem i kurzem (do pewnego stopnia), ponadto stwarzają przyjazne warunki do życia dla małych zwierząt. Żywopłoty mogą być wykonane z różnych roślin. Niektóre wymagają przycinania dwa razy do roku, inne nie wymagają żadnej modyfikacji. Osoby, które chcą mieć działkę o charakterze naturalistycznym prawdopodobnie wybiorą żywopłot mniej wymagający, taki żywopłot wymaga jednak więcej miejsca.

[czytaj dalej…]